عیار طلا

اونس بین ­المللی تروی (International Troy Ounce)

یکای اندازه‌گیری وزن در دستگاه امپراطوری روم و برگرفته از نام پول رومی بوده است. آنها از شمش‌های برنزی، برای اندازه‌گیری وزن فلزات گران‌بها استفاده می‌کردند. امروزه نیز در اندازه‌گیری وزن فلزات گران‌قیمت از جمله طلا، نقره، پلاتین، پالادیم و رودیوم و همچنین شمش‌ها و سکه‌ها از واحد اونس بین‌المللی تروی (تروا) استفاده می‌شود.

 اصطلاح “یک اونس طلا” به‌معنی قیمت طلایی یک‌تکه یا ساچمه ­شکل با وزن یک اونس تروا یعنی ۳۱.۱۰۳۴۷۶۸گرم طلا با درجه خلوص ۹۹٫۹۹٪ (۲۴ عیار) و بر حسب دلار است. نماد آن OZ1 می­باشد؛

انواع دیگر معیارهای اونس، از قبیل: ماریا ترزا، اسپانیایی، چینی و هلندی نیز وجود دارند. اونس تروی، متداول­تر هست.

قیمت طلا در بازارهای جهانی طلا، برای یک اونس و برحسب دلار اعلام می شود

عیار ([۱]K)

عیار، واحد اندازه­ گیری درجه خلوص فلزات گرانبها به­ ویژه طلا، پلاتین و نقره می­ باشد. عیار بالاتر به­ معنی درجه خلوص بیشتر است؛ عیار ۲۴ واحد، معادل درجه خلوص ۹۹/۹۹ درصد، می­ باشد.

[۱] حروف استفاده برای عیار، K: مخفف Karat برای طلا، S: مخفف Silver برای نقره، Pt: مخفف Platinum برای پلاتین

شکل بالا، ارتباط عیار با درجه خلوص را نشان می­ دهد. در ایران، عمده طلاهای تولیدی، از نوع ۱۸ عیار و در واقع با درجه خلوص ۷۵% (۷۵۰) می­ باشند. یعنی ۷۵ درصد آن از طلا و ۲۵ درصد آن از آلیاژ تشکیل شده است. عیار سکه­ های طلا در ایران، ۲۱٫۶ واحد (۹۰۰) و در واقع با درجه خلوص ۹۰ درصد، می­ باشند.

در عیار نوع ۲۴­تایی، معمولا از عیار ۸ تا ۲۴ استفاده می ­شود. کمترین عیار مورد­استفاده، عیار ۸ می­باشد که ۳۳٫۳% طلای خالص دارد.

عمده طلای رایج در برخی از کشورها

دلایل وجود عیارهای مختلف طلا:

• نرمی طلای خالص که کار ساخت زیورآلات را سخت می ­کند؛
• نوع نگاه به طلا: مصرفی یا سرمایه­ گذاری؛
• شرایط اقلیمی (رطوبت هوا،دمای محیط،…)؛

برخی از آلیاژهای مورد استفاده در طلا:

• مس (آلیاژ قرمز ­رنگ)؛
• آهن (آلیاژ آبی­ رنگ)؛
• آلومینیوم (آلیاژ بنفش ­رنگ)؛
• نقره (آلیاژ سبز­رنگ)؛
• پالادیوم و نیکل (آلیاژ سفید)؛

به­ طور­کلی، عیار طلا در هر کشوری، براساس موارد زیر تعیین می‌شود:

• عرف و فرهنگ عمومی مردم یک کشور؛
• محبوبیت استفاده از طلا در آن کشور؛
• میزان ذخایر طلای آن کشور؛

‏به عنوان مثال، در کشورهای عربی، طلای ۲۱ و ۲۲ عیار از محبوبیت بیشتری برخوردار است. طلا با عیار ۲۲، ۹۱.۶ درصد طلا ‏دارد و در کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس، هند و بنگلادش، پاکستان و سریلانکا مشتری آن بسیار زیاد هستند.‏ در­حالی­‌که، انگلستان و روسیه اغلب از عیار ۹ استفاده می‌کنند و در آن ۳۷.۵ درصد طلا ‏وجود دارد. مردم آمریکا هم بیشتر از طلا با عیار ۱۰ استفاده می‌کنند که در آن ۴۱.۷ ‏درصد طلای خالص وجود دارد.

عیار مورد استفاده در زیورآلات در کشور ما، عمدتا عیار ۱۸، ۲۰ و ۲۲ است. عیار ۱۸ (معادل ۷۵۰) بیشترین مصرف را در ایران دارد. عموما در مناطق گرمسیر، از طلا با عیار بالا در ساخت زیور آلات، استفاده می ­شود. زیرا به­ دلیل وجود فلز غیر از طلا در آلیاژ، در درجه­ حرارت­های بالا، امکان کدرشدن و کاهش شفافیت وجود دارد. در کشور های اروپایی و آمریکایی در ساخت زیورآلات عموما از عیار پایین و معمولا از عیار ۱۲ تا ۱۸ استفاده می ­شود.

طلای سفید

طلای سفید، از آلیاژ طلای زرد با یک فلز سفید نظیر پالادیوم، روی، نیکل و نقره به­ دست می ­آید. به ­ندرت از پلاتین هم استفاده می ­شود؛ البته پلاتین گرانتر از طلا می­ باشد. برخی مواقع نیز طلای سفید را از طریق آبکاری طلای زرد با رودیوم به­ دست می­ آورند. در این مصنوعات، پس از مدتی، رودیوم درخشندگی خود را از دست می ­دهد که در این حالت تبدیل طلای پوشیده­ شده با رودیوم به طلای زرد توصیه نمی ­شود و پیشنهاد می گردد، محصول مجددا با رودیوم آبکاری شود.

پس به­ طور کلی مصنوعات طلا، به­ صورت طلای سفید، در دو نوع عرضه می­ شوند:

• با آلیاژ؛
• با روکش؛ از طریق آبکاری با رودیوم، که در این حالت، پس از مدتی محصول درخشندگی خود را از دست می­ دهد و لکه­ های زرد نمایان می ­شود و می­ بایست برای حصول درخشندگی، مجددا آبکاری با رودیوم انجام شود. ترمیم با رودیوم به راحتی انجام می ­پذیرد و هزینه زیادی ندارد.

طلای سفید، نسبت­به طلای زرد، مقاوم­تر هست و البته حساسیت بیشتری دارد، بنابراین، می­بایست در حفظ­و­نگهداری آن دقت بیشتری انجام داد.

 رزگلد

محصولی از طلاست که در سال­های اخیر متداول­ تر شده است. رزگلد حاوی آلیاژ مس بوده که منجر به قرمزتر­شدن طلا می­ شود. هر چه فلز مس به ­کاررفته در آن بیشتر باشد، رنگ محصول قرمزتر و نیز ارزانتر می­شود، و هرچه به­ رنگ صورتی ­روشن نزدیکتر باشد، طلای به ­کاررفته در آن بیشتر و گران­تر است. به ­دلیل محبوبیت رزگلد در کشور روسیه، به طلای روسی نیز، مشهور است. طلای رزگلد به­ دلیل داشتن مس نسبت به طلای زرد و سفید مقاوم­تر است. مصنوعات طلای رزگلد در بازار طلای ایران مانند طلای زرد ۱۸ عیار می­ باشند. البته نوع خاصی از طلای رز گلد به نام Crown  یا تاج وجود دارد که عیار ۲۲ دارد، و حداکثر عیاری است که رزگلد می­ تواند داشته باشد. تنها طلای زرد با عیار ۲۴ و به صورت شمش می ­تواند وجود داشته باشد، سایر انواع مصنوعات طلا نهایت تا عیار ۲۲ وجود دارند.

انواع طلای رنگی متداول در بازار ایران

• سفید؛
• زرد؛
• شامپاینی؛ (شامپاینی نام رنگی است که در مورد رنگ­های مختلف و بسیار کم­رنگ نارنجی مایل به زرد که نزدیک به رنگ بژ است، گفته می­شود. نام این رنگ از رنگ نوشیدنی با این نام، یعنی “شامپاین” گرفته شده است.)
• رزگلد؛

بیشترین مورد­استفاده برای رنگ­های زرد، سفید و شامپاینی هست و البته رنگ­های زیر هم به مقادیر کمتر موجود است که بیشتر مورد ­توجه توریست­های خارجی می ­باشد:

• بنفش؛
• خاکستری؛
• سبز؛

این محصولات گران­تر می ­باشند. آبکاری این محصولات در ایران انجام نمی ­شود و اگر هم انجام شود با مواد واردتی و گرانقیمت هست. به ­طور مثال، طلای بنفش از آلیاژ طلای زرد و آلومینیوم به­ دست می ­آید و طلای سبز از آلیاژ طلای زرد، نقره و کادمیوم.

مقایسه طلای سفید و زرد

• طلای سفید مقاوم تر است؛
• در صورت نیاز به ترمیم، برای طلای سفید از آبکاری رودیوم استفاده می شود و برای طلای زرد از آبکاری طلای زرد؛
• بالاترین عیار طلای سفید در بازار ۱۸­ عیار و برای طلای زرد ۲۴ عیار هست؛
• معمولا مصنوعات طلای سفید به­ همراه نگین­ های الماس و یاقوت ساخته می ­شود و با ست­ های روشن استفاده می­شود که سبب جذابیت و زیبایی بیشتری می­شود. طلای زرد در انواع ست­ ها قابل استفاده است؛
• طلای سفید برای برخی از افراد ایجاد آلرژی می­ کند، در حالی که طلای زرد عمدتا آلرژی زا نیست؛
• طلای سفید با­ توجه ­به دارا­بودن روکش رودیوم، نیاز به­ حفظ ­و ­نگهداری بیشتری دارد و البته در مقایسه با طلای زرد نیز دارای استحکام بیشتری است؛

خرید کتاب سواد طلا